NAGLABAS na ang Commission on Elections (Comelec) ng guidelines para sa paghahain ng certificate of candidacy (CoC) ng mga kandidatong tatakbo sa 2025 national at local elections.
Para sa eleksyon sa Mayo 2025 ang mga posisyon na bobotohan ay para sa 12 senador, 254 na kinatawan ng distrito, 63 party-list organization, 82 gobernador, 82 bise gobernador, 1,682 miyembro ng konseho ng lungsod, 800 miyembro ng sangguniang panlalawigan, 11,948 miyembro ng municipal council city mayors, 149 city vice mayors, 1,493 municipal mayors, 1,493 municipal vice mayors, 25 miyembro ng parliament sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao, at 40 BARMM party-list representatives.
Isusumite ng mga kandidato kasama ng CoC ay ang kanilang Certificate of Acceptance of Nomination (CAN).
Ang mga party-list group ay kinakailangang magsumite ng 10 nominado kung saan pipiliin ang party-list representative.
Ang mga kandidato para senador at party-list ay kailangang maghain ng kanilang COC sa Comelec Law Department o sa lugar na itinalaga ng Comelec en banc at sa Office of the Provincial Election Officer (OPES) para sa mga posisyon ng gobernador, bise gobernador, at mga miyembro ng ang Sangguniang Panlalawigan.
Sa kabilang banda, ang mga kandidato para sa mga alkalde, bise alkalde, at mga miyembro ng Sangguniang Panlungsod at Sangguniang Bayan ay dapat maghain ng kanilang mga CoC sa Office of the Election Officer (OEO).
Ang mga kandidato para sa kongresista ay dapat maghain ng kanilang mga CoC sa Office of the Regional Election Director, OPES o OEOs.
Sa ilalim ng Comelec Resolution 11045, walang taong dapat ihalal na senador, miyembro ng Kapulungan ng mga Kinatawan, mga posisyon sa rehiyon sa BARMM, opisyal ng probinsiya, lungsod o munisipyo maliban kung maghain siya ng CoC sa form na itinakda ng komisyon at sa loob ng itinalagang panahon ng paghahain.
Ang CoC ay maaaring personal na ihain o sa pamamagitan ng isang awtorisadong kinatawan ng kandidato mula Oktubre 1 hanggang Oktubre 8, kabilang ang Sabado at Linggo, mula 8 a.m. hanggang 5 p.m. sa isang lugar na itinalaga ng komisyon.
Para sa mga kinatawan ng distrito ng parliament ng BARMM, ang paghahain ng CoC ay mula Nobyembre 4 hanggang 9.
Ayon sa Comelec, ang maling pag-file ng CoC ay ituring na “hindi na-file.”
Hindi rin pinayagan ng komisyon ang pagpapalit ng mga kandidato pagkatapos ng huling araw ng paghahain ng CoC o Oktubre 8. kung ang batayan ay pag-withdraw ng kandidatura.
Ang pagpapalit ay papayagan lamang kung ang dahilan ay dahil sa pagkamatay o pagkadiskwalipikasyon ng kandidato, sa kondisyon na ang kapalit na kandidato at ang papalitan ay may parehong pangalan ng pamilya at kabilang sa parehong partidong pampulitika.
“They should have the same surname, regardless if they are related by blood or not and should belong to the same political party,” sabi ng Comelec.
Sa ilalim ng mga alituntunin ng Comelec, ang pagpapalit dahil sa pagkamatay o pagkadiskwalipikasyon ay papayagan hanggang tanghali ng halalan sa Mayo 12, 2025.
Walang pinahihintulutang pagpapalit para sa mga independyenteng kandidato.
Halaw mula sa artikulo na sinulat ni William B. Depasupil ng Tha Manila Times
