SINABI ng National Maritime Council nito lamang linggo, Setyembre 15, 2024 na ang BRP Teresa Magbanua ng Philippine Coast Guard (PCG) ay umalis na sa Escoda Shoal matapos ang mahigit limang buwang deployment sa nasabing lugar.
Ayon kay Executive Secretary Lucas Bersamin, ang pagbabalik ng Magbanua ay naglalayong tugunan ang mga pangangailangan ng kanyang crew, isagawa ang mga kinakailangang pagkukumpuni, at bigyan ng pagkakataon ang mga tauhan nito na makapagpahinga at makasama ang kanilang mga mahal sa buhay.
Sinabi ni Bersamin, “She will be in tiptop shape to resume her mission, along with other PCG and AFP assets, as defenders of our sovereignty” pagkatapos ng rotation.
Samantala, ang BRP Teresa Magbanua ay ang pinakamalaking barko ng Philippine Coast Guard (PCG) na ginagamit sa mga operasyon sa dagat, partikular sa mga lugar na may mga tensyon sa teritoryo tulad ng Escoda Shoal.
Ito ay ipinangalan kay Teresa Magbanua, isang kilalang bayaning Pilipino. Ang barko ay nilagyan ng mga kagamitan para sa maritime patrol, search and rescue operations, at pagprotekta sa mga yaman ng dagat.
Ang Escoda Shoal, kilala rin bilang Sabina Shoal, ay isang reef sa West Philippine Sea na bahagi ng exclusive economic zone (EEZ) ng Pilipinas. Ito ay isang pinagtatalunang lugar, na sinasabing nasa ilalim ng soberanya ng Pilipinas, ngunit inaangkin din ng China.
Mahalaga ang Escoda Shoal para sa mga lokal na mangingisda at naglalaman ito ng mga yaman-dagat, ngunit ito rin ay apektado ng mga reclamation activities at ecological degradation.
Kalagayan sa Escoda Shoal
Noong Abril, ipinadala ang BRP Magbanua sa Escoda Shoal, isang lugar na pinagtatalunan sa West Philippine Sea.
Dito, natuklasan ang mga pinaghihinalaang dumped crushed corals, na nagpakita ng mga senyales ng mga reclamation activities ng China.
Sa isang scientific expedition na isinagawa noong Hunyo, natuklasan ng mga siyentipiko mula sa University of the Philippines (UP) na ang majority ng shallow water sa Escoda Shoal ay walang buhay na corals.
Ayon kay Jonathan Anticamara, isang propesor mula sa UP Institute of Biology, “Majority or almost all of the shallow water at Escoda Shoal is devoid of any living corals. There’s no space that shows signs of life… That’s really an ecological disaster for Escoda.”
Rason sa pag-alis ng BRP Magbanua
Ayon kay Bersamin, umalis ang BRP Magbanua mula sa Escoda Shoal noong Sabado dahil sa hindi magandang kondisyon ng panahon at kakulangan ng suplay para sa kanyang crew.
Ipinahayag niya na ang mga suplay ay inihatid sa pamamagitan ng helikopter sa kabila ng mga pagsubok mula sa mga barkong Tsino na nagtangkang hadlangan ang mga misyon ng suplay.
Ang mga pahayag ng PCG ay nagsasaad na ang Magbanua ay nahaharap sa mga hamon tulad ng “inclement weather” at “depleted supplies of daily necessities.”
Tiniyak din ng PCG na ang pag-uwi ng Magbanua ay dahil lamang sa mga dahilan na ito at hindi dahil sa presensya ng mga barko ng China.
Ayon kay Commo. Jay Tarriella, ang tagapagsalita ng PCG para sa West Philippine Sea, “The PCG acknowledges the unwavering patriotism, unshakeable bravery, dedication, and unparalleled professionalism of our personnel on board BRP Teresa Magbanua.”
Idinagdag niya na ang barko ay nagkaroon ng pinsala matapos ang isang insidente kung saan isang China Coast Guard ship ang bumangga dito mula sa likuran noong Agosto 31, 2024.
Reaksyon ng China at Pilipinas
Ang Tsina ay naglabas ng pahayag na nag-uugma ng kanilang posisyon sa isyu. Ayon sa China Coast Guard, ang BRP Magbanua ay “has been illegally stranded” sa Escoda Shoal at labag sa kanilang soberanya.
Sinabi nila na ang presensya ng Philippine vessel ay nag-uudyok ng “propaganda” at nagbabala na dapat itong itigil.
Ang China Coast Guard ay nagbigay ng pahayag, “We are telling the Philippines to stop inciting propaganda and risking infringement, and to work with China halfway to safeguard the Conduct of Parties in the South China Sea.”
Sa kabilang banda, iginiit ng Pilipinas na ang Escoda Shoal ay nasa loob ng kanilang exclusive economic zone (EEZ) at may karapatan silang magpatuloy ng mga operasyon dito.
Ayon kay Foreign Undersecretary Maria Theresa Lazaro, “Escoda Shoal is within the Philippines’ exclusive economic zone.” Dagdag pa niya, ang mga aktibidad ng China sa lugar ay naglalaman ng mga paglabag sa international law.
Exclusive Economic Zone (EEZ)
Ang Exclusive Economic Zone (EEZ) ay isang sona ng dagat na umaabot hanggang 200 nautical miles mula sa baybayin ng isang bansa. Sa loob ng EEZ, may karapatan ang estado sa mga yaman ng dagat, kabilang ang pangingisda, pagmimina, at enerhiya.
Ang mga bansa ay may eksklusibong kontrol sa mga aktibidad sa kanilang EEZ, ngunit ang ibang mga bansa ay may karapatan pa ring dumaan sa mga dagat na ito.
West Philippine Sea
Ang West Philippine Sea ay ang bahagi ng South China Sea na nasa loob ng hurisdiksyon ng Pilipinas. Ito ay mahalaga para sa ekonomiya ng bansa dahil dito matatagpuan ang mga yaman-dagat at mga ruta ng kalakalan. Ang West Philippine Sea ay nakakaranas ng mga tensyon dahil sa mga territorial disputes, lalo na sa pagitan ng Pilipinas at China, na nag-aangkin ng malaking bahagi ng rehiyon.
Reaksyon ng mga eksperto
Maraming eksperto ang nagbigay ng kanilang opinyon ukol sa sitwasyon sa Escoda Shoal.
Ayon kay maritime law expert Jay Batongbacal, “Ang mga hakbang ng China ay nagpapakita ng kanilang intensyon na dominahin ang rehiyon, samantalang ang mga hakbang ng Pilipinas ay naglalayong ipaglaban ang kanilang karapatan batay sa international law.”
Sinabi niya rin na mahirap pagkatiwalaan ang mga usaping bilateral sa pagitan ng Pilipinas at China dahil sa mga aksyon ng huli.
Ang usaping bilateral ay tumutukoy sa mga isyu o usapan na kinasasangkutan ng dalawang bansa. Ito ay maaaring sumangkot sa iba’t ibang aspeto tulad ng ekonomiya, seguridad, kalakalan, kultura, at iba pa.
Ang layunin ng mga bilateral na usapan ay karaniwang makahanap ng mga kasunduan o solusyon na kapaki-pakinabang para sa parehong panig. Sa konteksto ng mga sigalot sa teritoryo, ang mga bilateral na usaping ito ay maaaring tumukoy sa mga negosasyon o diskusyon hinggil sa mga claim sa lupaing dagat o iba pang mga pinagtatalunang isyu.
Samantala, sinabi ni Sen. Francis Tolentino, chairman ng Special Committee on Philippine Maritime and Admiralty Zones, “Hindi, hindi. Kung maaari pa nga nating dagdagan ‘yon eh, bakit nila pagbabawalan ‘yon eh sang-ayon sa international law, tayo ang may karapatan na mag-conduct ng marine and scientific research na ginawa ng UP Maritime Institute.”
Ipinahayag niya na ang Escoda Shoal ay nasa loob ng EEZ ng Pilipinas.
Sa karagdagan, ang Marine Scientific Researh ay isang sistematikong pag-aaral ng mga yaman at ekosistema ng dagat na may layuning mapanatili ang kalikasan at maunawaan ang mga pagbabago sa kapaligiran.
‘Their presence there is illegal’
Sa kabila ng mga tensyon, sinabi ni Sen. Tolentino na dapat palakasin ng Pilipinas ang presensya nito sa Escoda Shoal.
Ang kanyang pananaw ay kasunod ng pagkakaroon ng 65 barkong China sa lugar, na kinabibilangan ng 9 na Coast Guard, 4 na PLA Navy, at 52 maritime militias, ayon kay Philippine Navy spokesperson Rear Admiral Roy Vincent Trinidad.
Sa kabila ng ganitong presensya, tiniyak ni Trinidad na “They have never been in control. Their presence there is illegal.”
Pagsusuri sa ekoliya ng Escoda Shoal
Sa mga nakaraang pag-aaral, ang Escoda Shoal ay nakuha ang atensyon ng mga siyentipiko at eksperto dahil sa mga senyales ng ecological degradation.
Ayon kay Dr. Fernando Siringan mula sa UP Marine Science Institute, ang mga aktibidad ng Tsina, tulad ng reclamation, ay nagiging banta sa mga natural na yaman ng lugar.
Sinabi niya, “They definitely have a plan in that area… their activities suggest they’re gathering information that can be useful for them in the future.”
Samantala, ang ecological degradation ay ang proseso ng pagkasira o pagbagsak ng mga natural na ecosystem at ang kanilang mga serbisyo. Ito ay maaaring sanhi ng iba’t ibang salik tulad ng:
Aktibidad ng Tao: Pagsasaka, urbanisasyon, pagmimina, at industriya.
Polusyon: Paglabas ng mga kemikal at basura sa kapaligiran.
Pagbabago sa Klima: Pagsikat ng temperatura at pagbabago ng mga pattern ng pag-ulan.
Overexploitation: Labis na paggamit ng mga likas na yaman, tulad ng pangingisda at pagtotroso.
Ang ecological degradation ay nagdudulot ng pagkawala ng biodiversity, pagkasira ng mga tirahan, at pag-urong ng mga species, na nagiging banta sa kalikasan at sa mga komunidad na umaasa sa mga yaman nito.