ANG South China Sea (SCS) ay isang rehiyon na matagal nang pinagmumulan ng tensyon sa pagitan ng mga bansa sa Asya, kabilang ang Pilipinas, Vietnam, Malaysia, at Brunei, na lahat ay may claim sa bahagi ng dagat na ito.
Ang rehiyong ito ay mayaman sa likas na yaman at mahalaga bilang isang pangunahing daanan para sa mga barko ng kalakalan, kaya’t ito ay naging isang lugar ng kompetisyon at hidwaan.
Sa kasalukuyan, walang duda na ang China ang may pinakamalaking impluwensya at presensya sa lugar. Ayon sa isang bagong pagsusuri ng Asia Maritime Transparency Initiative (AMTI) na inilabas noong 2024, ang estratehiya ng China sa pag-deploy ng mga barko ng maritime militia sa rehiyon ay nagsimula nang magbago, at maaaring magdala ito ng malalim na mga implikasyon para sa seguridad at mga karapatang pang-territorial ng mga bansa sa rehiyon.
Ngunit, ano nga ba ang tunay na layunin ng pagpapalakas ng presensya ng China sa South China Sea?
Pagbabago sa estratehiya ng China
Ayon sa AMTI, sa 2024, ang China ay nag-deploy ng rekord na bilang ng mga barko ng maritime militia sa South China Sea. Ngunit, kakaiba sa mga nakaraang taon, hindi na itinago ng China ang layunin ng kanilang mga barko bilang mga pangingisda.
Sa halip, ang mga barko ng China ay nag-concentrate sa mga militarisadong isla at mga outposts tulad ng Panganiban (Mischief) Reef, isang lugar na matagal nang tinutukoy bilang bahagi ng teritoryo ng Pilipinas.
Sa pagsusuri ng AMTI, natuklasan nila na noong 2024, ang average na bilang ng mga barko ng maritime militia sa 11 lugar na kanilang minonitor sa South China Sea ay umabot sa 232 barko. Ito ay isang pagtaas ng 15% kumpara sa 195 barko na narekord noong 2023.
Panganiban Reef: Ang bagong lugar ng pagkilos ng China
Isa sa mga pinakatawag-pansin na lokasyon sa pagbabago ng estratehiya ng China ay ang Panganiban Reef (kilala rin bilang Mischief Reef).
Ang Panganiban Reef ay isang bahagi ng Spratly Islands na matatagpuan sa South China Sea. Kilala rin ito bilang Mischief Reef at isa sa mga lugar na pinagtatalunan ng mga bansa sa rehiyon, kabilang ang Pilipinas at China. Ayon sa mga claim ng Pilipinas, bahagi Panganiban Reef ng Exclusive Economic Zone (EEZ) ng Pilipinas.
Ang Panganiban Reef ay may kahalagahan sa mga usapin ng teritoryo dahil sa mga likas na yaman ng lugar, tulad ng mga isda at potensyal para sa pagmimina ng langis at gas. Dahil dito, ang iba’t ibang bansa na may claims sa Spratly Islands, kabilang ang China, ay nakikipaglaban para sa kontrol ng lugar.
Simula pa noong dekada ‘90, ang China ay nagpatuloy ng mga hakbang upang kontrolin ang lugar, kabilang na ang pagtatayo ng mga militarisadong outposts sa Panganiban Reef. Sa kasalukuyan, ang Panganiban Reef ay isang lugar na mayroong matinding presensya ng mga barko ng China, partikular ang kanilang mga barko ng maritime militia.
Noong Hulyo 2024, ang bilang ng mga barko ng maritime militia sa Panganiban Reef ay tumaas sa 173, at umabot pa ng 200 barko sa huling bahagi ng Oktubre. Kung ikukumpara sa mga nakaraang taon, kung saan bihirang makita ang mga barko sa reef na ito, ang bagong trend na ito ay nagsisilibing indikasyon ng mas malalim na intensyon ng China.
Sa halip na magsanib ng mga barko mula sa mga aktibong pook tulad ng Julian Felipe (Whitsun) Reef, ang mga barko na nakita sa Panganiban Reef ay pinaniniwalaang nagmula mismo sa mga homeports ng China sa Hainan at Guangdong.
Dahil sa pagtatayo ng mga military outposts sa mga lugar ng South China Sea, ang China ay mas madaling makakakuha ng mga resupply at mas protektado ang kanilang mga barko mula sa mga posibleng banta. Sa ganitong estratehiya, mas mapapalakas ng China ang kanilang presensya at kontrol sa lugar.
Ayon sa AMTI, ang dahilan ng tumaas na presensya ng mga barko sa Panganiban Reef ay maaaring dahil sa tumitinding tensyon sa Second Thomas Shoal (Ayungin Shoal), kung saan ang Pilipinas ay nagpapatuloy ng isang outpost sa pamamagitan ng barkong BRP Sierra Madre. Ang presensya ng China sa mga lugar na ito ay nagiging mas matibay, at ang mga barko ng China ay patuloy na nagpapalakas ng kanilang logistic at pwersa sa rehiyon.
Sabina Shoal: Pagtaas ng tensyon at paglipat ng mga barko
Samantala, tumataas ang bilang ng mga barko sa Panganiban Reef, nagpakita rin ng isang makabuluhang pagbabago sa Sabina Shoal (Escoda Shoal), isang lugar na noong 2024 ay idinagdag sa pagsusuri ng AMTI dahil sa mga lumalalang tensyon sa pagitan ng China at Pilipinas.
Ayon sa mga satellite imagery, isang average na siyam na barko ng China ang matatagpuan sa Sabina Shoal kada araw, ngunit noong Agosto 2024, ang bilang ng mga barko ay nagkaroon ng matinding pagtaas, kasabay ng mga insidente ng paglaban sa pagitan ng mga barko ng Pilipinas at China sa nasabing pook. Tinutukoy ng AMTI na ang mga engkwentro ay nagsilbing trigger ng pagtaas ng presensya ng mga barko ng China sa lugar.
Militarisadong isla ng China: Pagpapalakas ng presensya at logistikal na suporta
Isa sa mga pinakamatinding indikasyon ng pagbabago ng estratehiya ng China ay ang kanilang mas pinaghusay na presensya sa mga militarisadong isla at outposts sa South China Sea.
Ang mga lugar tulad ng Hughes Reef (McKennan Reef) at Gaven Reef (Burgos Reef) ay nakaranas ng pagbaba ng bilang ng mga barko sa taon ng 2024, ngunit ang mga lugar na ito ay patuloy na may mataas na kahalagahan sa plano ng China sa rehiyon.
Bukod dito, nakakita rin ng bahagyang pagtaas ng mga barko sa Iroquois Reef, Scarborough Shoal, at Thitu Island (Pag-asa Island), na nagpapakita ng estratehikong distribusyon ng mga pwersa ng China sa mga pinagtatalunang tubig.
Habang patuloy na lumalaki ang militarisadong presensya ng China sa mga nasabing isla, nagiging mas madali para sa China na magproyekto ng kapangyarihan at magresponde sa mga insidente sa dagat. Sa mga lugar na may matibay na depensa, gaya ng Panganiban Reef at Sabina Shoal, nakakakuha sila ng mas maraming suporta sa logistic at proteksyon laban sa mga posibleng aksyon mula sa ibang mga bansa sa rehiyon.
Pagkilos ng Pilipinas: Pagtataguyod ng soberanya sa West Philippine Sea
Kasabay ng patuloy na mga hakbang ng China sa South China Sea, patuloy rin na ipinaglalaban ng Pilipinas ang kanilang soberanya sa West Philippine Sea.
Ayon kay Claire Castro, bagong undersecretary ng Presidential Communications Office (PCO), muling ipinaglalaban ng administrasyon ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. (PBBM) ang karapatan ng Pilipinas sa mga teritoryo sa ilalim ng kanilang Exclusive Economic Zone (EEZ) sa South China Sea. Ayon kay Castro, ang aksyong ito ay isang tugon sa mga naganap na hakbang ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, kung saan ipinagkaloob ang ilang kalayaan sa Beijing sa nasabing rehiyon.
Ayon sa Asia Maritime Transparency Initiative (AMTI)
Ayon sa AMTI, ang kanilang satellite imagery analysis noong 2024 ay nagpapakita ng mga pagbabago sa presensya ng mga barko ng China sa South China Sea.
Tradisyonal na ang mga barko ng China ay nagtago sa ilalim ng pabalat ng mga fishing vessels sa mga hindi nasasakupan na mga reef, ngunit noong 2024, ipinakita ng satellite imagery na mas madalas na ang mga barko ay nagtatambay sa mga militarisadong isla at mga base ng China.
Metodolohiya ng AMTI
Ang Asia Maritime Transparency Initiative (AMTI) ay nagsagawa ng pagsusuri gamit ang satellite imagery mula sa Planet Labs upang imonitor ang mga aktibidad ng maritime militia ng China sa South China Sea. Tiningnan nila ang mga barko sa labing-isang lokasyon sa rehiyon, kabilang na ang mga lugar sa ilalim ng maritime claims ng Pilipinas.
Gumamit sila ng mga satellite images na kinukunan ng apat na beses kada buwan sa bawat lokasyon at ginamit ang linearly interpolated data upang malaman ang presensya ng mga barko sa pagitan ng mga obserbasyon. Ang mga barko na na-obserbahan sa pagsusuri ay mayroong average na haba na 45-65 metro, na kadalasang ginagamit sa mga operasyon ng China, at mas malaki kumpara sa mga barko ng Coast Guard ng ibang bansa.
Ayon sa AMTI, ang bilang ng mga barko ng China sa 2024 ay tumaas sa average na 232 barko, na 15% mas mataas kumpara sa 195 barko noong 2023. Ang mga barko ng China ay karaniwang nagsisimulang mag-operate sa mga Spratly Islands pagkatapos ng Chinese New Year at nagpapatuloy hanggang sa katapusan ng taon.
Ang pagpapalakas ng presensya ng mga barko ay hindi lamang sa mga reef, kundi pati na rin sa mga militarisadong isla tulad ng Panganiban Reef, kung saan ang presensya ng mga barko ay tumaas sa 200 barko noong huling bahagi ng 2024.
Ano ang layunin ng pagpapalakas ng presensya ng China?
Ang mga hakbang ng China sa pagpapalakas ng kanilang presensya sa South China Sea, lalo na sa mga militarisadong isla at barko ng maritime militia, ay nagpapakita ng isang mas matibay na estratehiya upang kontrolin ang mga disputed waters sa rehiyon.
Sa pamamagitan ng pagpapalakas ng kanilang mga barko at militarisadong outposts, maaaring mas mapadali ng China ang kanilang mga operasyon at pagpapakita ng kapangyarihan.
Ang mga barko ng China, na dating nagtatago bilang mga pangingisda, ngayon ay nagpapakita ng kanilang tunay na layunin: kontrolin ang mga tubig na ito at gawing isang maayos na sistema para sa kanilang mga pwersa sa rehiyon.