NAGBABALA ang Asian Century Philippines Strategic Studies Institute (ACPSSI) think tank nitong Lunes na ang pagsasampa ng impeachment complaint laban kay Vice President Sara Duterte ay maaaring magpalala ng mga pagkakahati-hati sa pulitika, magdulot ng kawalang-kasiyahan sa loob ng Armed Forces of the Philippines (AFP), at makagambala sa gobyerno mula sa pagtugon sa matitinding hamon sa ekonomiya.
Nagpahayag ng pagkabahala si ACPSSI President Herman Tiu Laurel na ang “political drama” ay makasisira ang mga pagsisikap na makamit ang pagbangon at pag-unlad ng ekonomiya sa Pilipinas, na nakikipagbuno pa rin sa mga hamon sa post-pandemic.
Idinagdag ni Laurel na ang impeachment drive ay maaaring magkaroon ng pangmatagalang epekto sa administrasyong Marcos at mga kaalyado nito sa lehislatura, na nagmumungkahi ng potensyal na backlash mula sa publiko at iba pang paksyon sa pulitika.
Mga grupo nagsampa ng kasong impeachment vs Duterte
Naghain ng impeachment complaint, nitong Disyembre 1 ang Akbayan party-list at inendorso ni Rep. Perci Cendaña sa House of Representatives.
Natanggap ng tanggapan ni House Secretary General Reginald Velasco ang reklamo, na inendorso ni Akabayan Rep. Perci Cendaña.
Inakusahan ng mga nagrereklamo si Duterte ng culpable violation of the Constitution, betrayal of public trust, at iba pang matataas na krimen.
Basehan ng pagsasampa ng kaso
Ang Kamara ay “constitutionally mandated to act on any impeachment complaint filed in accordance with the 1987 Constitution,” sabi ni Velasco.
“It is crucial to underscore that addressing an impeachment complaint is not a discretionary act for the House of Representatives but a constitutional obligation. The Constitution prescribes clear steps to ensure fairness and adherence to the rule of law,” aniya.
Ang 1987 Constitution ay nagbibigay sa Kamara ng eksklusibong kapangyarihan upang simulan ang mga kaso ng impeachment at binibigyan ang Senado ng kapangyarihan na litisin ang mga naturang kaso.
Sa ilalim ng Saligang Batas, ang isang verified impeachment complaint ay maaaring ihain ng isang mambabatas ng Kamara. Kahit sinong mamamayan ay maaari ding magsampa nito, ngunit ang reklamo ay dapat na iendorso ng isang mambabatas ng Kamara sa ilalim ng Konstitusyon.
Pinagmulan ng kaso
Ang impeachment complaint laban kay Duterte ay nag-ugat sa iba’t ibang isyu, kabilang ang diumano’y paggamit ng confidential funds ng Office of the Vice President at ang kanyang pahayag na may kinausap siyang tao na papatay kay Pangulong Ferdinand Marcos Jr., first lady Liza Araneta-Marcos at Speaker Martin Romualdez kung namatay siya dahil sa diumano’y planong pagpatay sa kanya.
Ipinaliwanag ni Duterte na ang pahayag, na ibinigay sa isang online na tirada laban sa administrasyon, ay “taken out of logical context.”
Reaksyon ng Pangulo at mga nagsampa ng kaso
Nauna sa pagsasampa ng kaso ng mga grupo, hinimok ni Pangulong Marcos ang mga mambabatas na huwag magsampa ng impeachment complaint laban kay Duterte, na sinasabing ito ay isang pag-aaksaya ng oras at mapagkukunan.
Ngunit sinabi ni 1-Rider Rep. Rodge Gutierrez na ang komento ng pangulo ay hindi isang utos, at hiwalay ang mga sangay ng ehekutibo at lehislatibo.
Sinabi din ni Taguig 2nd District Rep. Pammy Zamora na, “We respect the opinion of the president and what he said is a very big deal. However, we cannot stop anybody here from filing (an impeachment complaint).”
Kabilang sa mga nagrereklamo sina dating peace adviser Teresita Quintos Deles, Fr. Flaviano Villanueva, dating Magdalo Party-list representative Gary Alejano at mga pamilya ng mga biktima ng drug war noong nakaraang administrasyon.
Kasama nila si dating senador Leila de Lima, na nagsilbing kanilang tagapagsalita.
“Public office is not a throne of privilege. It is a position of trust. Sara Duterte has desecrated that trust with her blatant abuses of power. This impeachment is not just a legal battle but a moral crusade to restore dignity and decency to public service,” sabi ni de Lima sa isang pahayag.
Tinawag naman ni Cendaña na “critical juncture” ang pagsasampa ng impeachment complaint sa paghahangad ng bansa ng accountability.
Alegasyon ni Laurel
Si Laurel, na ang organisasyon ay nagpakita ng pro-Beijing na pananaw, ay nagparatang na ang mga isinampang kaso ay “fabrications” lamang at itinuro ang koalisyon ng mga grupo bilang proxy para sa mga interes ng Estados Unidos.
Binabalangkas niya ang hakbang bilang bahagi ng mas malawak na kampanyang inayos ng Estados Unidos para pahinain ang soberanya ng Pilipinas at destabilize ang pamumuno nito.
Sa kanyang pahayag, inakusahan ni Laurel ang US na nag-oorkestra ng kampanya laban kay Sara Duterte para pahinain ang “independent and sovereign Philippines” na kanyang kinakatawan.
Sinabi niya na ang US ay gumagamit ng mga lokal na kaalyado, kabilang ang mga kilalang numero ng oposisyon, upang destabilize ang gobyerno at mapadali ang mga estratehikong interes nito sa rehiyon.
Kinondena din ng Sentrong Alyansa ng mga Mamamayan para sa Bayan (Sambayanan), isang grupo ng mga dating rebeldeng komunista na muling naisama sa mainstream, ang impeachment complaint, na inilarawan nito bilang isang “frivolous political conspiracy” na isinaayos ng mga oportunistikong grupo sa pakikipag-ugnayan sa mga kontra-Duterte at umano’y elemento ng mga komunista.
Ang grupo ay tagasuporta ng National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-Elcac), kung saan naging vice chairman si Duterte hanggang sa magbitiw siya noong Hunyo.
Sinabi ng secretary general ng grupo na ang reklamo ay bahagi ng mas malawak na “political demolition job” ng mga taong nakahanay sa “morally bankrupt and corrupt” na paksyon sa pulitika na Marcos-Romualdez.
Gayunpaman, ang Akbayan, na nagsampa ng reklamo, ay hindi kaalyado ni Marcos at hindi nakahanay sa pulitika sa administrasyon.
‘Hindi dadaloy ang kaso’
Nitong Lunes din, nagpahayag ng kumpiyansa si Presidential Adviser on Poverty Alleviation Larry Gadon na hindi bibigyan ng tamang kurso ng House of Representatives ang impeachment complaint na inihain ng civil society organizations.
“The impeachment complaint filed by a civil society organization, I think and I hope it will not be given due course,” sabi niya. “The House can merely ignore it,” sabi niya, upang hindi ito magamit upang hadlangan ang isa pang reklamo dahil sa isang beses sa isang taon na limitasyon sa impeachment.
Sinabi ni Gadon na dapat maganap sa susunod na Kongreso ang “real impeachment” laban sa bise presidente.
Halaw sa ulat nina Franco Jose C. Barona, Arlie O. Calalo at Reina Tolentino ng The Manila Times
