INAKUSAHAN ng Volunteers Against Crime and Corruption (VACC) si dating DoH Secretary at ngayo’y Kongresista ng Iloilo na si Janette Garin ng panlilinlang sa publiko nito lamang Setyembre 3, 2024.
Ang “Volunteers Against Crime and Corruption” (VACC) ay isang advocacy group sa Pilipinas na nakatuon sa paglaban sa krimen at katiwalian. Ang kanilang layunin ay magsagawa ng mga aksyon, magbigay ng suporta sa mga biktima, at itaguyod ang mga reporma sa batas at kaayusan upang mapanatili ang integridad ng mga institusyon at maprotektahan ang mga mamamayan laban sa katiwalian at krimen.
Ayon sa grupo, maling ipinahayag ni Garin na siya at ang kanyang mga kasama sa kaso ay na-acquit na sa mga kasong may kinalaman sa Dengvaxia, isang kontrobersyal na bakuna laban sa dengue.
Ayon kay Arsenio “Boy” Evangelista, pangulo ng VACC, ang kamakailang desisyon ng Quezon City Regional Trial Court Branch 229 na nagbigay ng pabor kay Garin at iba pang akusado ay tumutukoy lamang sa isang batch ng mga kaso na may kinalaman sa walong batang namatay matapos maturukan ng Dengvaxia.
“But her press release made it appear that she was already absolved of the crime along with other co-accused, which was on the contrary because she was still the principal accused of other Dengvaxia cases filed against her and others,” pahayag ni Evangelista.
Dagdag pa niya, may 35 pang Dengvaxia cases ang nakabinbin sa parehong korte, at may karagdagang 160 kaso ang inihain sa Department of Justice na inaasahang ililipat sa isang family court na itinalaga ng Korte Suprema para sa lahat ng Dengvaxia-related cases.
Si Janette Garin ay naging Kalihim ng Kagawaran ng Kalusugan (Department of Health) ng Pilipinas mula 2014 hanggang 2015 sa ilalim ng administrasyon ni Pangulong Benigno Aquino 3rd.
Sa kanyang termino, pinangunahan niya ang pagpapalawak ng mga programa sa kalusugan, kabilang ang mass immunization program para sa Dengvaxia, isang bakuna laban sa dengue fever.
Siya ay naging kontrobersyal dahil sa Dengvaxia vaccination program. Ang bakunang ito ay ipinakilala noong 2016 at ipinagpalagay na makakatulong sa pag-iwas sa dengue fever. Ngunit noong 2017, lumabas ang mga alalahanin ukol sa kaligtasan ng bakuna, na nagdulot ng mga kaso ng pagkamatay ng mga bata na diumano’y may kaugnayan sa Dengvaxia. Dahil dito, naharap si Garin sa mga kasong kriminal kaugnay sa programang ito.
Paglilinaw ng Korte sa desisyon
Ayon sa desisyon ni Judge Cleto Villacorta 3rd ng Branch 229, nabigo ang prosekusyon na magbigay ng sapat na ebidensya laban kay Garin at iba pang akusado. Sa kanyang pahayag, sinabi niyang ang testimonya ng mga eksperto, tulad nina Dr. Clarito Cairo, Dr. Tony Leachon, at Dr. Erwin Erfe, ay hindi maituturing na lehitimong ebidensya dahil hindi sila kwalipikadong mga eksperto sa Dengvaxia.
“Ayon sa korte, ang mga ebidensya ay hindi umabot sa pamantayan ng proof beyond a reasonable doubt,” sabi ng desisyon. Binanggit ng korte na ang mga batang namatay ay may mga pre-existing conditions na posibleng dahilan ng kanilang pagkamatay, hindi lamang ang Dengvaxia.
Pagpapahayag ng prosekusyon at VACC
Samantala, sinasabi ng VACC na hindi sapat ang naging depensa ng mga akusado sa kasong ito.
Ayon sa kanila, ang desisyon ng korte na ibasura ang kaso ng walong bata ay hindi nangangahulugang na-acquit na ang lahat ng akusado sa iba pang mga kaso na may kinalaman sa Dengvaxia.
Ang mga magulang ng mga bata at ang mga abugado ng prosekusyon ay humiling na suriin ang desisyon ng korte sa Court of Appeals.
Mga kaso ng teknikal na malversation
Bukod pa rito, sinasabi ng VACC na nahaharap pa rin si Garin sa isang kasong teknikal na malversation sa Sandiganbayan kaugnay ng umano’y anomalya sa procurement ng P3.55 bilyong halaga ng Dengvaxia vaccines. Ayon kay Evangelista, ang desisyon ng korte sa walong kaso ay hindi pa pinal, gayundin ang pahayag sa kanyang pagiging inosente.
Ang “malversation” ay ang maling paggamit o pagnanakaw ng pondo ng gobyerno ng isang opisyal na pinagkatiwalaan nito.
Kontrobersiya ng Dengvaxia
Ang Dengvaxia ay isang bakuna na inaprubahan ng Sanofi Pasteur na inilunsad noong Abril 2016 sa Pilipinas bilang bahagi ng isang mass immunization program.
Ang layunin ng programa ay ang pagbibigay proteksyon laban sa dengue fever, isang malubhang sakit na dulot ng mga lamok.
Gayunpaman, noong Nobyembre 2017, nagkaroon ng pag-aalinlangan sa kaligtasan ng bakuna matapos na ang Sanofi ay nagbago ng label, na nagsasaad na ang bakuna ay maaaring magdulot ng mas malubhang impeksyon sa mga hindi pa nahawaan ng dengue virus.
Pagtataas ng isyu at mga imbestigasyon
Sa pagsapit ng Pebrero 2018, naging isyu ang Dengvaxia matapos lumabas ang mga alegasyon na ang bakuna ay nagdulot ng pagkamatay ng ilang mga bata.
Ang Public Attorney’s Office ay nagsampa ng demanda laban sa mga opisyal ng gobyerno at mga executive ng Sanofi. Noong Disyembre 2018, binawi ng Philippine Food and Drug Administration ang lisensya ng Dengvaxia, na nagpatuloy sa mga imbestigasyon at kaso laban sa mga sangkot.
Mga salungat na pahayag
Ang pahayag ni Garin at ng kanyang kampo ay nagsasaad na ang desisyon ng hukuman ay nagpapakita ng kakulangan ng ebidensya mula sa prosekusyon, at ang testimonya ng mga testigo ay hindi nakapasa sa pamantayan ng pagiging eksperto. Ayon sa kanila, ang mga testimonya ng mga doktor ay hindi sapat upang patunayan ang pananabotahe o kapabayaan sa pag-aasikaso sa programa ng Dengvaxia.
Ang pagtalakay sa paglilitis
Ang mga pahayag ng VACC ay nagpapakita ng mas malalim na isyu sa pangkalahatang konteksto ng Dengvaxia controversy. Ang mga akusasyon ng medical negligence at kakulangan sa impormasyon ay patuloy na pinapairal, kasama na ang pangmatagalang epekto ng programa sa kalusugan ng mga bata.
Kasalukuyang pinagdadaanan ng mga pamilya ng mga biktima ang pakikipaglaban sa korte para sa katarungan, at ang mga legal na hakbang ay patuloy na isinasagawa upang matukoy ang pananabotahe kung mayroon man.
Ang Dengvaxia case ay isang kumplikadong isyu na sumasalamin sa malaking hamon sa pangkalusugan ng publiko at integridad ng mga programa ng bakuna. Ang mga desisyon ng korte, kasama ang mga pahayag ng mga pangunahing tauhan, ay nagpapakita ng patuloy na hidwaan sa pagitan ng prosekusyon at depensa, na nagpapalakas ng pangangailangan para sa masusing imbestigasyon at pag-unawa sa tunay na kalagayan ng Dengvaxia program.